Voor de secundaire school formuleerde de opdrachtgever een prikkelde vraag naar een open learning space als aanvulling op het aanwezige patrimonium en drager van de innovatie.
“De innovatie zal zich niet enkel uiten in het pedagogisch project maar ook de infrastructuur moet de nodige innovatie en ambitie uitademen. Pedagogie en infrastructuur staan in dit verhaal niet naast elkaar maar werken samen met elkaar waardoor ze zich zelf versterken.”
De nieuwbouw complementeert de site en positioneert zichzelf als tussenfiguur tussen de dieperliggende school, de bomencluster en de woonwijk. Ze activeert de ruimte aan de straatzijde door zich wat schuin te zetten en reflecteert in haar golvend metalen schil de bomen, de straatgevels, het wisselen van de seizoenen. Haar gedaante contrasteert en fluctueert in de tijd. Ze is het nieuwe gezicht van de school.
Het volume omvat 3 niveaus met een dubbelhoge plint gericht op samenkomen en ontmoeten met daarop 2 open leerplateaus en een buitenleerplek. Een grote markthal (met tribune, bibliotheek, balie, koffiehoek, lockers) op het gelijkvloers staat centraal in de schoolbeleving. Het is het kloppend hart van de NOVA inzetbaar voor zowel educatieve als publieke activiteiten en loopt naadloos over in de buitenleerplek tussen de oude beuken.
De leerplateaus rond een royale centrale kern krijgen in een eerste fase een compact instructielokaal voor korte toelichtingen en een vrij inrichtbaar open leerplateau met mobiele cockpits voor focus. Op de eerste verdieping wordt het dak van de markthal een overmaatse buitenklas. Drie prominente buitentrappen voeden de looplijnen met extra trajecten doorheen en rondom het gebouw en de site.
Het gebouw houdt qua gedaante, structuur en ruimtebeleving het midden tussen een ateliergebouw, landschapskantoor en een loods.
Criterium 1: Architecturale kwaliteit en context (3 punten)
De Nova site in zijn geheel kan gelezen worden als een verzameling van functionele entiteiten waarbij het collectieve groen en het parklandschap met waardevolle bomen, als een gemeenschappelijke noemer fungeert. De eenheden verschillen in architectuur en beschikbare levensduur en kunnen op hun eigen tempo evolueren. Het nieuwe gebouw vormt een gezicht aan de straat en bouwt voort op de aanwezige kwaliteiten. Omsloten tussen het bestaande inkompaviljoen en de nieuwbouw ligt het Kunstplein; een groene toegangspoort van het scholencomplex. De markthal van de nieuwe school kan bij goed weer in oppervlakte vertienvoudigd worden.
Het hart van de school is een groene binnentuin. Een ruimte die bestaat uit formele en informele speel-, leer- en verblijfplekken. De open ruimte is een stadstuin met tuinkamers divers in textuur, maatvoering, sfeer en activiteit, graad van open en gesloten. Het groen wordt doorgetrokken in het gebouw zelf. Het gebouw krijgt een groendak en bezit op de eerste verdieping, als uitbreiding op het leerplateau, een grote daktuin die dienst kan doen als buitenklas.
Criterium 2: Duurzame aanpak (3 punten)
De school wenst een voorbeeld te zijn, een letterlijke leerschool voor de gebruiker, op vlak van circulariteit. Er worden zo veel mogelijk materialen gebruikt die van nature uit circulair zijn. De interieurobjecten zijn tweedehands of hergebruikt uit de afgebroken kleuterblok en hebben een geschiedenis en ziel. Ze bieden een tegengewicht aan het functionele meubilair van de werkplek. Ze verzachten de leerplek tot een ‘thuis’-werkplek waar ontmoeten, samenwerken en individueel werken evident wordt.
In de omgevingsaanleg trekken we dit principe door door bijvoorbeeld het hout van de te kappen zieke bomen te recupereren en in te zetten als zitelementen, speeltuigen of kunstobjecten en de bestaande klinkerverharding te hergebruiken.
Het ontwerp is gebaseerd op een skeletstructuur met tussenliggende platforms, die elk gewenst programma kunnen ondersteunen.
We kiezen voor een vrij plan, dit is mogelijk door de circulatie van trap, lift, berging en sanitair in 1 centraal volume te voorzien. Door industriële bouwmethodes zoals prefabricatie, standaardisatie en het ‘ruwbouw is afbouw’-principe, maximaliseren we de beschikbare ruimte binnen het budget. Deze aanpak maakt het mogelijk om in een latere fase delen van het gebouw verder af te werken. In tegenstelling tot een stuk gebouw bijzetten is het afwerken van een deel perfect haalbaar voor een school.
Criterium 3: Functionaliteit en gebruikerservaring (2 punten)
De NOVA is een school die geen school wenst te zijn, maar een deel van de stad en een campus. Dat vertaalt zich in een gebouw dat meer structuur is dan school: betonkolomwanden schragen vloerplaten die de ruimte van 20 m in 1 keer overspannen. De structuur is het gebouw, al de rest is invulling. Zowel de gevel als de inrichting is herinvulbaar. Die vrijheid is bewust afleesbaar in het gebouw: materialen worden collagegewijs naast elkaar geplaatst. Dat principe is rigoureus vastgehouden. Dit is een veranderingsgericht gebouw klaar voor veranderende onderwijsvormen.
De ware participatie van deze school vond voornamelijk plaats in het voortraject tussen Huis 11, KUL lerarenopleiding en het Expertisecentrum Ervaringsgericht Onderwijs om tot een innovatief leerconcept te komen. Dat vertaalde zich in een prikkelende, uitdagende en strenge opdrachtomschrijving. En een offerteprocedure die eerder inzette op de mate waarin het ontwerpteam die ambities kon belichamen en vatten in een ontwerpvoorstel.
In de verdere doorontwikkeling bleef de directe communicatie, samenwerking en co-creatie met het beleidsteam van de school uitermate belangrijk en noodzakelijk. Deze participerende samenwerking was geen gevraagd of opgelegd maar wel evident. Ze liep door van de eerste pennentrek tot en met de aanbesteding.
